Zażalenie na postanowienie o umorzeniu dochodzenia

ul. Kwiatowa 12, 01-234 Warszawa, dnia 15 marca 2024 r.

Sąd Rejonowy w Warszawie

X Wydział Karny

ul. Marszałkowska 86

00-517 Warszawa

za pośrednictwem

Prokuratury Rejonowej w Warszawie

ul. Ogrodowa 58/60

00-871 Warszawa

adw. Anna Kowalska

kurator procesowy małoletnich pokrzywdzonych:

1) Jan Nowak

2) Maria Nowak

Kancelaria Adwokacka

ul. Polna 3/5

00-644 Warszawa

Sygn. akt PR 123/24

ZAŻALENIE

na postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Warszawie

z dnia 10 lutego 2024 r. o umorzeniu dochodzenia w sprawie PR 123/24

doręczone dnia 12 lutego 2024 r.

Działając jako kurator procesowy małoletnich pokrzywdzonych: Jan Nowak i Maria Nowak, na podstawie art. 306 § 1a pkt 1 k.p.k. w zw. z art. 325a § 2 k.p.k. w zw. z art. 465 § 2 k.p.k. zaskarżam w całości postanowienie z dnia 10 lutego 2024 r. (doręczone mi w dniu 12 lutego 2024 r.) o umorzeniu dochodzenia w sprawie PR 123/24.

Na podstawie art. 427 § 1 i 2 k.p.k. oraz art. 438 pkt 2 k.p.k. zaskarżonemu postanowieniu zarzucam:

1) obrazę przepisów postępowania mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. naruszenie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. w zw. z art. 297 § 1 pkt 1, 4 i 5 k.p.k., poprzez niewyczerpanie inicjatywy dowodowej w sprawie oraz niewyjaśnienie wszystkich okoliczności sprawy i w konsekwencji przedwczesne stwierdzenie, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego;

2) obrazę prawa materialnego, tj. art. 300 § 2 k.k., poprzez niewłaściwą jego wykładnię prowadzącą do błędnego uznania, iż w sprawie nie doszło do wypełnienia znamion tego czynu, co skutkowało umorzeniem postępowania na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k., w sytuacji gdy ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, iż czyn Tomasz Wiśniewski w sposób realny utrudnił zaspokojenie wierzyciela i doprowadził do jego uszczuplenia;

3) obrazę przepisu postępowania mającą wpływ na treść rozstrzygnięcia, tj. naruszenie art. 297 § 1 pkt 1 k.p.k. poprzez nierozważenie w sprawie możliwości wystąpienia przestępstwa z art. 302 § 1 k.k., co należało zrobić w świetle przyjętego w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stanu faktycznego.

Mając powyższe na uwadze, stosownie do treści art. 427 § 1 k.p.k. w zw. z art. 330 § 1 k.p.k., wnoszę o:

- uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do dalszego postępowania celem przeprowadzenia niezbędnych czynności procesowych, w tym opisanych w uzasadnieniu niniejszego zażalenia.

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 10 lutego 2024 r. (doręczonym kuratorowi dnia 12 lutego 2024 r.) umorzono dochodzenie w sprawie „mającego miejsce 20 stycznia 2023 r. w Warszawie, w celu udaremnienia wykonania wyroku Sądu Rejonowego w Warszawie z 15 grudnia 2022 r. (sygn. akt I C 1234/22), uszczuplenia zaspokojenia Jana Nowaka i Marii Nowak, na rzecz których zasądzono świadczenie alimentacyjne w łącznej wysokości 1500 zł, poprzez odpłatne zbycie zagrożonej zajęciem nieruchomości objętej księgą wieczystą numer WA1W/00123456/7 prowadzoną przez Sąd Rejonowy w Warszawie”, tj. o czyn z art. 300 § 2 k.k. – wobec stwierdzenia, że czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego, tj. na podstawie art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k.

W ocenie skarżącego zaskarżona decyzja procesowa została podjęta przedwcześnie, w sprawie nie wyczerpano bowiem inicjatywy dowodowej, co jest warunkiem koniecznym w sytuacji podejmowania decyzji procesowej w oparciu o przesłankę z art. 17 § 1 pkt 2 k.p.k. Nie sposób bowiem dokonać miarodajnej oceny materialnoprawnej stanu faktycznego, który nie został ustalony w sposób wyczerpujący. Nadto występują w sprawie wątpliwości nakazujące dalsze poszukiwanie źródeł dowodowych. Ponadto nawet na gruncie zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego prawidłowa materialnoprawna ocena winna prowadzić do wniosku o wypełnieniu znamion czynu z art. 300 § 2 k.k.

I. W sprawie niniejszej ustalono ponad wszelką wątpliwość – co wynika także z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia – następujące okoliczności (które są bezsporne):

- wyrokiem Sądu Rejonowego w Warszawie skonkretyzowano obowiązek alimentacyjny Tomasza Wiśniewskiego wobec małoletnich pokrzywdzonych na łączną kwotę 1500 zł miesięcznie,

- powyższego wyroku Tomasz Wiśniewski nie wykonywał i nie wykonuje dobrowolnie, w związku z czym Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym w Warszawie prowadzi postępowanie egzekucyjne w celu wyegzekwowania należnego pokrzywdzonym świadczenia,

- egzekucja z rachunku bankowego, jak również z wynagrodzenia Tomasza Wiśniewskiego jest bezskuteczna;

- w dniu 20 stycznia 2023 r. Tomasz Wiśniewski zbył odpłatnie należącą do siebie nieruchomość na rzecz osoby trzeciej,

- dokonując tej czynności Tomasz Wiśniewski miał świadomość grożącej mu egzekucji, bowiem postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia wydano miesiąc wcześniej,

- zapłata ceny nastąpiła nie do rąk Tomasza Wiśniewskiego, a do rąk jego siostry – na jego życzenie,

- wobec powyższego nie jest obecnie możliwa ani egzekucja z tej nieruchomości, ani też z jej ekwiwalentu pieniężnego w postaci zapłaconej ceny, zapłata nastąpiła bowiem do rąk nie dłużnika, a osoby trzeciej.

W tym stanie rzeczy Prokurator uznał, iż znamiona przestępstwa z art. 300 § 2 k.k. nie zostały wypełnione, bowiem dłużnik ma inny majątek nadający się do egzekucji, w postaci udziału we wspólnym z matką pokrzywdzonych pojeździe.

Ze stanowiskiem wyrażonym w zaskarżonym postanowieniu nie sposób się zgodzić.

Podkreślić należy, iż do wypełnienia znamion czynu z art. 300 § 2 k.k. wystarczy samo tylko uszczuplenie zaspokojenia wierzyciela (tj. nie jest wymagany skutek w postaci całkowitej bezskuteczności egzekucji). Tym samym częściowe zaspokojenie wierzyciela z innych od zbytego, ukrytego lub obciążonego składników majątku nie wyklucza wystąpienia znamion czynu z art. 300 § 2 k.k.

Stanowisko Prokuratora co do zasady mogłoby być trafne – jednakże wyłącznie w sytuacji, w której wskazany przez niego inny składnik majątku w postaci udziału w pojeździe wystarczałby do całkowitego zaspokojenia wierzyciela, i do tego zaspokojenia realnie mogłoby dojść.

Taka sytuacja nie ma jednak miejsca w przedmiotowej sprawie. W przedmiotowej sprawie egzekucja dotyczy świadczenia okresowego – co oznacza, iż wartość egzekwowanego świadczenia narasta z każdym miesiącem. Ponadto wartość pozostałego dłużnikowi składnika majątku w postaci udziału w samochodzie jest zbyt niska (mowa tu o 20 tysiącach złotych), by w sposób realny i w dłuższej perspektywie zapewnić zaspokojenie wierzyciela w przedmiotowym postępowaniu. Ponadto wątpliwości nie budzi fakt, iż egzekucja udziału w składniku majątkowym objętym wspólnością majątkową małżeńską jest znacznie utrudniona. Z kolei najprostszą metodą egzekucji jest egzekucja z rachunku bankowego.

Z powyższego wynika zatem, że nie tyle nawet sama transakcja sprzedaży, a sposób zapłaty ceny – poprzez jej uiszczenie nie na rachunek bankowy dłużnika (sprzedającego), który obecnie jest zajęty w ramach postępowania egzekucyjnego, a do rąk siostry dłużnika, doprowadził do uszczuplenia zaspokojenia małoletnich wierzycieli w rozumieniu art. 300 § 2 k.k. Doprowadzając bowiem do zapłaty ceny na rachunek bankowy osoby trzeciej, którego brak jest możliwości zajęcia w ramach postępowania egzekucyjnego przeciwko dłużnikowi, dłużnik w istocie ukrył przed egzekucją składnik swojego majątku w postaci środków pieniężnych, czym z kolei doprowadził do co najmniej uszczuplenia zaspokojenia wierzycieli (zarówno w bliższej, jak i w dalszej perspektywie). Brak jest bowiem innych składników majątku, z których możliwe jest prowadzenie skutecznej egzekucji – poza udziałem w pojeździe, z którego egzekucja jest po pierwsze znacznie utrudniona, po drugie zaś, niemożliwa jest egzekucja skuteczna w całości, podczas gdy egzekucja ze środków pieniężnych ze sprzedaży nieruchomości zgromadzonych na rachunku bankowym taką egzekcją by była. Równoznaczne jest to zatem z uszczupleniem zaspokojenia wierzyciela w rozumieniu art. 300 § 2 k.k. Podkreślić przy tym należy, iż Tomasz Wiśniewski w dalszym ciągu nie płaci alimentów dobrowolnie, co oznacza, iż stan zadłużenia stale się zwiększa.

II. Odnosząc się do zarzutu niewyczerpania inicjatywy dowodowej w sprawie wskazać należy, iż podstawą stanowiska Prokuratora przyjętego w zaskarżonym postanowieniu było uznanie, iż – jak tłumaczył to dłużnik – przekazana jego siostrze kwota stanowiła zwrot pożyczki udzielonej mu przez nią na zakup tej nieruchomości. Okoliczności tej jednakże dłużnik nie wykazał; co więcej, z pisma matki małoletnich pokrzywdzonych złożonego do akt sprawy wynika, że pożyczka ta została siostrze Tomasza Wiśniewskiego zwrócona przez nią i Tomasza Wiśniewskiego przed kilku laty w całości. Oznacza to, iż takie tłumaczenie ze strony Tomasza Wiśniewskiego nie polega na prawdzie i stanowi jedynie wybieg mający na cel ukrycie środków przed egzekucją. W tym zakresie zatem należałoby uzupełnić postępowanie dowodowe o przesłuchanie – na okoliczności związane z zawarciem umowy i zwrotem pożyczki udzielonej Tomaszowi Wiśniewskiemu przez jego siostrę – osób ze środowiska rodzinnego matki małoletnich. Nadto należałoby zwrócić się do Urzędu Skarbowego w Warszawie o udzielenie informacji dotyczących umowy pożyczki (która podlegałaby opodatkowaniu).

III. Ponadto, na wypadek pozytywnej weryfikacji stanowiska przyjętego przez Prokuratora w zaskarżonym postanowieniu i potwierdzenia, iż Tomasz Wiśniewski miał wobec swojej siostry zobowiązanie, które spełnił w drodze zapłaty do jej rąk ceny sprzedaży nieruchomości podnieść należy, że dokonanie zwrotu pożyczki przez Tomasza Wiśniewskiego jego siostrze w drodze zapłaty do jej rąk ceny za sprzedaną nieruchomość winno podlegać ocenie z punktu widzenia ewentualnego wypełnienia znamion przestępstwa wybiórczego zaspokajania wierzycieli, o którym mowa w art. 302 § 1 k.k.

Z uwagi na powyższe, wnoszę jak na wstępie.

adw. Anna Kowalska