Wyrok sądu administracyjnego

Sygn. akt II SA/Wr 1234/23 dnia 24.05.2023

WYROK w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia NSA Jan Kowalski Sędziowie: Sędzia WSA Anna Nowak (spr.) Sędzia WSA Piotr Wiśniewski Protokolant starszy sekretarz sądowy Maria Zielińska

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 18.05.2023

sprawy ze skargi Adama Małeckiego

na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu

w przedmiocie rozpatrzenia odwołania dotyczącego świadczenia na utrzymanie lokalu w którym sprawowana jest rodzina zastępcza

1. zobowiązuje Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu do rozpatrzenia odwołania Adama Małeckiego od decyzji Starosty Poznańskiego z dnia 12.03.2023, nr PO.6754.3.2023 - w terminie 14 dni od doręczenia organowi odpisu prawomocnego wyroku wraz z aktami sprawy,

2. stwierdza, że bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa.

.................................................................................. (podpis sędziego/podpis sędziego/podpis sędziego)

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 12.03.2023 Starosta Poznański odmówił Adamowi Małeckiemu przyznania środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego, w którym sprawuje opiekę nad wnukami jako rodzina zastępcza spokrewniona. W dniu 20.03.2023 do Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w Poznaniu wpłynęło odwołanie strony od ww. decyzji. Odwołujący zarzucił rozstrzygnięciu rażące naruszenie art. 32 ust. 1 i ust. 2 Konstytucji RP oraz art. 2 ust. 1 i ust. 2 Konwencji o Prawach Dziecka. Odwołanie zostało przekazane wraz z aktami sprawy Samorządowemu Kolegium Odwoławczemu w Poznaniu do rozpatrzenia w dniu 27.03.2023 (data wpływu do Kolegium). W dniu 05.04.2023 (data nadania w urzędzie pocztowym) Adam Małecki wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu na bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu. Skarżący podniósł, że jego odwołanie od decyzji organu pierwszej instancji z dnia 12.03.2023 nie zostało dotychczas rozpatrzone. Wskazał, że już w dniu 15.04.2023 skierował do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu skargę na bezczynność organu odwoławczego ale - w związku z brakiem wcześniejszego wezwania do usunięcia naruszenia prawa - Sąd odrzucił skargę. W dniu 20.04.2023 skarżący wezwał Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu do usunięcia naruszenia prawa wywołanego jego bezczynnością. W związku z dalszą bezczynnością organu ponownie wystąpił do sądu administracyjnego. W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu wniosła o jej uwzględnienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

W myśl art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 137) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Zgodnie z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329), dalej: "p.p.s.a.", sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Skarga zasługuje na uwzględnienie. Stosownie do przepisu art. 35 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735), dalej: "k.p.a.", organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone na podstawie dowodów przedstawionych przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub faktów i dowodów powszechnie znanych albo znanych urzędu organowi, przed którym toczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymi rozporządza ten organ (art. 35 § 2 k.p.a.). Natomiast zgodnie z art. 35 § 3 k.p.a. załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającego powinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej - nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś w postępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Poznaniu jako właściwy organ odwoławczy w niniejszej sprawie rozstrzyga odwołanie według reguł określonych w Rozdziale 10 Dziale II Kodeksu postępowania administracyjnego, przy czym do terminu załatwienia sprawy przez ten organ stosować należy wymogi określone przepisem art. 35 w zw. z art. 133 k.p.a. Przepis art. 133 k.p.a. ustanawia ustawowy termin, w którym organ pierwszej instancji obowiązany jest przekazać odwołanie organowi odwoławczemu. Termin ten wynosi siedem dni od dnia, w którym organ otrzymał odwołanie. Datą wszczęcia postępowania odwoławczego jest data otrzymania odwołania przez organ odwoławczy. Termin załatwienia sprawy przez organ odwoławczy liczy się od dnia wpływu odwołania wraz z aktami sprawy do organu drugiej instancji. Jeżeli organ administracji zobowiązany do załatwienia sprawy nie wydaje decyzji w prawem przewidzianym terminie, przy czym zwłoka w rozpatrzeniu sprawy jest nieuzasadniona, wówczas mamy do czynienia z prawną bezczynnością organu. Jak wskazano bowiem wyżej organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki. W ujęciu przepisu art. 104 § 1 k.p.a. "załatwienie sprawy" oznacza wydanie przez organ decyzji, chyba że przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stanowią inaczej. Należy podkreślić, że okoliczności faktyczne niniejszej sprawy pozostawały poza sporem. Skarżący pismem z dnia 20.03.2023 odwołał się od decyzji organu pierwszej instancji, odmawiającej przyznania mu środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego, w którym sprawuje opiekę nad wnukami jako rodzina zastępcza. Odwołanie skarżącego wpłynęło do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu, za pośrednictwem organu pierwszej instancji, w dniu 27.03.2023 i zostało zarejestrowane pod sygn. akt SKO.PO.6754/23. Do chwili obecnej odwołanie to nie zostało rozpoznane. Ponadto w dniu 25.04.2023 do Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu wpłynęło pismo skarżącego z dnia 20.04.2023, w którym skarżący wezwał organ odwoławczy do usunięcia naruszenia prawa wywołanego jego bezczynnością. Zgodnie z przepisem art. 52 § 1 p.p.s.a. skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie. Zatem w pierwszej kolejności należało ustalić, czy skarżący zachował w niniejszej sprawie wymogi formalne do wniesienia skargi na bezczynność organu - poprzez uprzednie wyczerpanie środków zaskarżenia. Niewątpliwie, takim środkiem zaskarżenia, o którym mowa w przywołanym przepisie jest przewidziane w art. 37 § 1 k.p.a. zażalenie na niezałatwienie sprawy w terminie wnoszone do organu wyższego stopnia, a w przypadku gdy nie ma takiego organu - wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. W niniejszej sprawie będzie to wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, które zostało przez skarżącego wniesione i wpłynęło do organu w dniu 25.04.2023. Przechodząc do merytorycznej oceny skargi, to należało uznać jej zasadność. W myśl przepisu art. 3 § 1 p.p.s.a. sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Zgodnie zaś z art. 3 § 2 pkt 8 p.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów między innymi w sprawach podlegających rozstrzygnięciu w drodze decyzji administracyjnej. W niniejszej sprawie miesięczny termin na załatwienie sprawy upłynął dla organu odwoławczego z dniem 27.04.2023, bowiem w dniu 27.03.2023 odwołanie skarżących wpłynęło do niego za pośrednictwem organu pierwszej instancji. Nierozpatrzenie odwołania w tym terminie, przewidzianym w art. 35 § 3 k.p.a., jak wynika z powyżej dokonanych rozważań, stanowi o bezczynności Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu . Jednak z okoliczności sprawy nie wynika, aby bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Sądowi z urzędu jest znana sytuacja "spiętrzenia" spraw czekających na rozpoznanie w Samorządowym Kolegium Odwoławczym w Poznaniu. Konsekwencją nie stwierdzenia rażącego naruszenia jest niemożność orzeczenia o wymierzeniu grzywny. Dodać należy, że nie załatwienie sprawy w terminie narusza zasadę sformułowaną w art. 6 k.p.a., zgodnie z którą organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa, co odnosi się również do ścisłego przestrzegania terminów wyznaczonych do załatwiania spraw. Niewątpliwie też, obowiązek załatwiania spraw bez zbędnej zwłoki, zawarty w przepisie art. 35 § 1 k.p.a., pozostaje w bezpośrednim związku z ogólnymi zasadami prawa administracyjnego, w tym zasadą praworządności - art. 7 k.p.a. oraz zasadą pogłębiania zaufania obywateli do organów - art. 8 k.p.a. Podsumowując, stan bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu w załatwieniu sprawy administracyjnej, polegający na nie rozpatrzeniu w ustawowym terminie odwołania skarżącego, niewątpliwie zaistniał. Z powyższych względów Sąd na mocy art. 149 § 1 pkt 1 p.p.s.a. uwzględnił skargę. Ponieważ sprawa dotyczy odmowy przyznania środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego, w którym skarżący sprawuje opiekę nad wnukami jako rodzina zastępcza spokrewniona, Sąd zobowiązał organ do rozpoznania sprawy - odwołania skarżących w terminie 14 dni od dnia doręczenia organowi odpisu prawomocnego wyroku wraz aktami sprawy. Jednocześnie Sąd na podstawie art. 149 § 1a p.p.s.a. stwierdził, że bezczynność Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Poznaniu nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa (pkt 2 wyroku).

.................................................................... (podpis sędziego/podpis sędziego/podpis sędziego)